Reklam Kurulu (“Kurul”), tarafından gerçekleştirilen 350 Sayılı ve 08.10.2024 tarihli Kurul toplantısında öne çıkan gündemlerden biri, bankacılık sektöründe yapılan hukuka aykırı reklamlar ve haksız ticari uygulamalar oldu.
Bu yazımızda, Kurul tarafından incelenen ve servis bankacılığı çerçevesinde “yanıltıcı ticari uygulama” içerdiği gerekçesiyle yaptırıma tabi tutulan çeşitli uygulamalara ilişkin örnek kararları sizler için derledik.
- 2024/6009 Sayılı “QNB Finansbank” Kararı
Kurul, QNB Finansbank A.Ş. tarafından internet mecrasında yapılan "Yeni Müşterilere Özel, %0 Faiz Oranı, 3 Ay Vadeli 20.000 TL Nakit Avans, 6 Ay Vadeli 10.000 TL İhtiyaç Kredisi, Toplam 30.000 TL" başlıklı reklamları incelemiştir. İlgili reklamlarda, tüketicilerin banka mobil uygulamasına yönlendirildiği ve burada uzaktan müşteri edinimi yöntemiyle banka müşterisi yapıldığı tespit edilmiştir. Reklamda, öncelikle, tüketicilere ana vaadin esaslı unsurları niteliğinde kampanya koşulları hakkında yeterli bilgi verilmediği görülmüştür.
Kurul tarafından yapılan değerlendirmelerde, bu reklamların tüketicilerde tüm yeni müşterilerin kredi hizmetinden yararlanabilecekleri algısı yarattığı, ancak bazı tüketicilerin finansal risk raporları veya hesap limitleri nedeniyle bu vaat edilen kredi faiz oranı ve tutarlarından yararlandırılmadığı ortaya konulmuştur. Nitekim kampanya kapsamında banka müşterisi olan tüketici sayısı ve ilgili kampanyadan yararlandırılan tüketici sayısı arasında büyük bir fark bulunduğu tespit edilmiştir. Tüketicilerin banka müşterisi yapılması ve kendilerine kredi kartı ürünlerinin pazarlanması, yanıltıcı bir ticari uygulama olarak değerlendirilmiş, dürüst rekabet ilkelerine aykırı bulunmuştur.
Sonuç olarak Kurul, QNB Finansbank A.Ş.’nin söz konusu reklam ve ticari uygulamaların hukuka aykırı olduğuna ve bu nedenle 550.059 TL idari para cezası uygulanması ile ticari uygulamaların durdurulmasına karar vermiştir.
- 2024/6014 Sayılı “Türkiye İş Bankası” Kararı
İncelemeler sonucunda, Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından yapılan "Yeni Müşterilere Özel, %0 Faiz Oranı, 3 Ay Vadeli 25.000 TL Nakit Avans" başlıklı reklamda, tüketicilerin banka mobil uygulamasına yönlendirildiği ve bu uygulamada “Müşteri olmak istiyorum” butonu aracılığıyla banka müşterisi yapıldığı tespit edilmiştir. Reklamda, tüketicilere kampanya koşulları hakkında yeterli bilgi verilmediği ve kredi şartlarının tüketicilerin tümüne sunulmadığı belirlenmiştir.
Kurul; bu reklamların tüketicilerde her yeni müşterinin söz konusu kredi kampanyasından faydalanabilecekleri izlenimi oluşturduğunu, ancak bazı tüketicilerin finansal risk puanları veya hesap limitleri nedeniyle kampanyadan yararlandırılmadığını tespit etmiştir. Bu durumda, tüketicilerin banka müşterisi yapılması ve kendilerine kredi kartı ürünlerinin
pazarlanması, yanıltıcı bir ticari uygulama olarak değerlendirilmiş, dürüst rekabet ilkelerinin ihlal edildiğine karar verilmiştir.
Bu değerlendirmeler sonucunda Kurul, Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin hukuka aykırı olduğu tespit edilen reklam ve ticari uygulamaları hakkında 550.059 TL idari para cezası uygulanması ile reklamların durdurulmasına karar vermiştir.
- 2024/6015 Sayılı “Denizbank” Kararı
Denizbank A.Ş. tarafından yapılan "Yeni Müşterilere Özel, %0 Faiz Oranı, 3 Ay Vadeli 15.000 TL Nakit Avans, 6 Ay Vadeli 10.000 TL İhtiyaç Kredisi, Toplam 25.000 TL" başlıklı reklamda, tüketicilerin banka mobil uygulaması “MobilDeniz”e yönlendirildiği ve bu uygulama üzerinden banka müşterisi yapıldığı görülmüştür. Buna karşılık, ilgili reklamda tüketicilerin ana vaadin esaslı unsurlarına ilişkin olarak yeterli kadar bilgilendirilmediği ve kredi koşullarının tüm tüketicilere sunulmadığı anlaşılmıştır.
Herhangi bir istisnaya yer verilmeksizin, tüm yeni müşterilerin söz konusu kredi kampanyasından yararlandırılacağı algısını yaratan söz konusu reklamların, bazı tüketicilerin finansal risk puanlarının yetersizliği veya hesap limitlerinin düşük olması gibi sebeplerle kampanyadan faydalanamayacakları hususu karşısında, hukuka aykırı olduğu tespit edilmiştir. Bu durumun, tüketicilerin banka müşterisi haline getirilerek kendilerine kredi kartı ürünlerinin sunulması şeklinde yanıltıcı bir ticari uygulama olarak değerlendirildiği ve dürüst rekabet ilkelerine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Kurul, söz konusu reklam ve ticari uygulamaların hukuka aykırı olduğunu değerlendirerek reklam veren Denizbank A.Ş. hakkında 550.059 TL idari para cezası uygulanması ile reklamların durdurulmasına karar vermiştir.
Yukarıda yer alan kararlar bağlamında; Kurul’un “servis bankacılığı” çerçevesinde değerlendirilebilecek, tüketiciyi yanıltıcı ve dürüst rekabet ilkelerine aykırı bulduğu reklamları hem durdurma cezası hem de idari para cezası vererek yaptırıma bağladığı görülmektedir. Bu tür reklamların “yanıltıcı ticari uygulama” olarak nitelendirilebilmesi; tüm tüketicilerde krediden faydalanabilme izlenimi oluştururken bazı tüketicilerin hesap limitleri ya da finansal risk puanlarından dolayı kampanyadan yararlanamamasından ileri gelmektedir. Kurul’un söz konusu reklamlardaki yaklaşımı uyarınca, özellikle ana vaadin esaslı nitelikteki unsurlarına ve istisnalarına dair bilgilere reklamda veya burada yapılacak bir QR ya da link düzenlemesiyle başka bir yerde mutlaka yer verilmesi gerektiği ortaya konulmuştur. Aynı şekilde Kurul’un, önceki toplantılarına kıyasla, servis bankacılığı kapsamında yanıltıcı ticari uygulama konusuna daha çok eğildiği ve daha sık gündemine aldığı gözlemlenmiştir.