5 Ocak 2025 tarihli ve 32773 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Tebliğler ile AB mevzuatıyla uyum amacı çerçevesinde birtakım dayanıklı ev aletlerinin enerji etiketlemeleri ile çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri hakkında mevzuatta değişiklik yapılmıştır. İlgili değişikliklerin konu aldığı ürün grupları; ev tipi çamaşır kurutma makineleri, ev ve büro tipi elektrik-elektronik cihazlar, klimalar ve soğutma cihazlarıdır. Yayımlanan Tebliğler ile, ilgili ürün gruplarında geçerli güncel gereklilikler ve sorumluluklar düzenlenmiştir.
Dayanıklı ev aletlerine dair yeni düzenlemeler getiren ilgili Tebliğler ile getirdikleri güncel gelişmeler, aşağıda özet halinde incelenmektedir.
1- Ev Tipi Çamaşır Kurutma Makineleri ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ
İlgili Tebliğ ile Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik olarak, piyasaya arz edilen veya hizmete sunulan ev tipi çamaşır kurutma makinelerinin çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri belirlenmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan bu Tebliğ, 2023/2533/AB numaralı düzenlemenin Türk mevzuatına uyumunu sağlamaktadır.
İşbu düzenleme hem şebeke enerjisi hem de batarya ile çalışan ev tipi çamaşır kurutma makinelerini kapsamakta, ancak belirli ürün türleri ve programlar (ör. eko programı için 3 kg kapasiteden küçük makineler) bu gerekliliklerden muaf tutulmaktadır.
Ev tipi çamaşır kurutma makinelerinin karşılaması gereken çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri, Tebliğ’e ekli Ek-2’de belirtilmiştir. Ev tipi çamaşır kurutma makinelerinin, Ek 2’de belirtilen gerekliliklere uygun olması zorunludur. Bu gereklilikler, enerji verimliliği, kaynak kullanımı ve ürün ömrüyle ilgilidir. Çevreye duyarlı tasarım gerekliliklerine uygunluğun ölçümü ve hesaplanmasının ise Tebliğ’e ekli Ek-3’te belirtilen yöntemler uyarınca yapılacağı belirtilmiştir.
İşbu Tebliğin “Amaç, kapsam ve dayanak” başlıklı 1. maddesi, “Önlemler” başlıklı 6. maddesi ve “Geçici önlemler” başlıklı Geçici 1. maddesi ile yürürlük ve yürütme maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Tebliğ’in diğer hükümleri ise 01.07.2025 tarihinde yürürlüğe girecektir. Dolayısıyla 1 Temmuz tarihine kadar, ilgili hususlarda 17/7/2013 tarihli ve 28710 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ev Tipi Çamaşır Kurutma Makineleri ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM-2013/2) uygulanacaktır.
İlgili Tebliğ’e bu link üzerinden üzerinden ulaşabilirsiniz.
2- Ev Tipi Çamaşır Kurutma Makinelerinin Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ
İlgili Tebliğ ile ev tipi çamaşır kurutma makinelerinin piyasaya arz edilmesi veya hizmete sunulması ile ilgili etiketleme ve ilave ürün bilgisi sağlama gereklilikleri belirlenmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan bu Tebliğ, 2023/2534/AB numaralı düzenlemenin Türk mevzuatına uyumunu sağlamaktadır.
İşbu düzenleme, şebeke enerjisiyle çalışan, gaz ile çalışan ve batarya ile çalıştırılabilen makineler de dahil olmak üzere farklı türdeki ev tipi çamaşır kurutma makinelerini kapsamaktadır. Nitekim belirli cihaz türleri, örneğin ev tipi santrifüjlü kurutucular, kapsam dışı bırakılmıştır.
Tebliğ’de tedarikçilerin yükümlülükleri, satıcıların yükümlülükleri, ölçüm ve hesaplama yöntemleri, piyasa gözetimi ve denetimi için doğrulama yöntemleri düzenlenmektedir. İşbu Tebliğ ile 15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ev Tipi Çamaşır Kurutma Makinelerinin Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (SGM-2013/6) yürürlükten kaldırılmıştır.Genel olarak, tedarikçilerin, ürünlerin enerji verimliliği sınıflarını gösteren etiketler hazırlaması ve ürün bilgi formlarını sunması zorunluluğu hüküm altına alınmış olup ayrıca, ürünlerin teknik dosyalarının hazırlanması ve bu bilgilerin internet üzerinden erişilebilir olması gerektiği belirtilmiştir. Satıcıların ise ürün etiketlerini görünür şekilde sergilemek, mesafeli satışlarda bu bilgileri sunmak ve tanıtım materyallerinde enerji verimliliği bilgilerini doğru şekilde
belirtmekle yükümlü olduğu ifade edilmiştir. Ek olarak, sağlanan işbu bilgilerin, güvenilir ve tekrarlanabilir ölçüm yöntemleriyle doğrulanması gerektiği not edilmiştir.
İlgili Tebliğ’e bu link üzerinden ulaşabilirsiniz.
3- Ev ve Büro Tipi Elektrik-Elektronik Cihazların Hazırda Bekleme, Kapalı ve Ağ Bağlantılı Hazırda Bekleme Konumlarının Elektrik Enerjisi Tüketimi ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ
Bu Tebliğ, ev ve büro tipi elektrik-elektronik cihazların hazırda bekleme, kapalı ve ağ bağlantılı hazırda bekleme konumlarında elektrik enerjisi tüketimi ile ilgili çevreye duyarlı tasarım gerekliliklerini düzenlemek amacıyla hazırlanmıştır. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan bu düzenleme, enerji tüketiminin azaltılması ve çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Tebliğ konusu ürünlere dair çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri Ek-3’te belirtilmiştir.
Tebliğ, çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri, uygunluk değerlendirmesi, piyasa gözetimi ve denetimi için doğrulama yöntemleri, önlemler ve yazılım güncellemeleri, gösterge niteliğinde ölçütler hakkında düzenlemeler içermektedir.
İşbu Tebliğ ile 25/3/2021 tarihli ve 31434 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ev ve Büro Tipi Elektrik-Elektronik Cihazların Hazırda Bekleme, Kapalı ve Ağ Bağlantılı Hazırda Bekleme Konumlarının Elektrik Enerjisi Tüketimi ile İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ (2008/1275/AT) (SGM:2021/13) ve 27/8/2011 tarihli ve 28038 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Basit Set Üstü Sinyal Dönüştürücülerinin Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM-2011/8) yürürlükten kaldırılmıştır.
İlgili Tebliğ’e bu link üzerinden ulaşabilirsiniz.
4- Klimaların Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ
İlgili Tebliğ ile, 24/12/2013 tarihli ve 28861 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Klimaların Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (SGM/2013-11)’de birtakım değişiklikler yapılmıştır. İlgili değişikliklerin, büyük oranda AB mevzuatı ile uyum amacı çerçevesinde meydana geldiği anlaşılmaktadır.
İlgili Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup tam metnine bu link üzerinden ulaşabilirsiniz.
5- Soğutma Cihazlarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ
Yayımı tarihinde yürürlüğe giren işbu Tebliğ ile 5/3/2021 tarihli ve 31434 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Soğutma Cihazlarının Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (2019/2016/AB) (SGM:2021/8)’de değişiklik yapılmıştır. İlgili Tebliğe bu link üzerinden ulaşabilirsiniz.
Sonuç olarak, özellikle bu ürün gruplarında üretim, ithalat veya ihracat yapan kişi ve firmaların, enerji etiketlemeleri ve çevreye duyarlı tasarım gereklilikleri yönünden kabul edilen güncel mevzuatı esas alarak faaliyetlerini şekillendirmeleri gerekmektedir. Öte yandan, ürün grubuna ve mevzuata göre değişmekle birlikte, yeni Tebliğler ile esasa dair birçok düzenleme yönünden ileri tarihli yürürlük tarihleri öngörülmüştür. Bu durum, sorumluların ilgili tarihlere kadar faaliyetlerini eski Tebliğler uyarınca sürdürmekle birlikte bir yandan da yeni Tebliğ ile getirilen kurallara uyum konusunda entegrasyonunu gerektirmektedir. Tebliğ hükümlerinin yürürlüğe girdiği andan itibaren ise eski Tebliğlerdeki ilgili düzenlemeler hükümsüz kalacak ve faaliyetlerin tamamen yeni düzenlemeler ışığında yürütülmesi gerekecektir.