Günümüzde sürdürülebilirlik kavramı, şirketlerin ve kurumların ekonomik, çevresel ve sosyal sorumluluklarını yerine getirmesi konusunda giderek daha fazla önem kazanmaktadır. 17 Ocak 2025 tarih ve 32735 Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sürdürülebilirlik Denetimi Yönetmeliği (“Yönetmelik”), bu alandaki denetimlerin usul ve esaslarını belirleyerek, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkesini güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
Yönetmelik’in temel amacı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde sürdürülebilirlik denetimlerinin nasıl yürütüleceğini belirlemektedir. Bu kapsamda Yönetmelik’te, bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçilerin yetkilendirilmesi, sicil kayıtlarının tutulması, denetim yükümlülükleri, sorumlulukları ve denetim süreci ile ilgili usuller ele alınmaktadır.
Yönetmelik, sürdürülebilirlik denetimi gerçekleştirmeye yetkili denetleme kuruluşları açısından aşağıdaki şartları aramaktadır:
- Bağımsız Denetim Resmi Siciline kayıtlı ve faal bağımsız denetim kuruluşu olması,
- En az iki sorumlu denetçisinin olması,
- Nitelik ve genişlik bakımından asgari koşulları sağlayan denetim kadrosunun bulunması,
- Sürdürülebilirlik denetim rehberlerini oluşturması.
Sürdürülebilirlik denetçisi olarak yetkilendirilmek isteyen kişilerin ise aşağıdaki şartları karşılaması gerekmektedir:
- Bağımsız Denetçi Resmi Siciline kayıtlı ve faal bağımsız denetçi olması,
- Sürdürülebilirlik alanına ilişkin sınav konularından başarılı olması,
- Gerekli uygulamalı eğitimi tamamlamış olması.
Yukarıda belirtilen şartları karşılayan ve yetkilendirilen denetçiler ve denetim kuruluşları, kamuoyuna açık resmi bir sicile kaydedileceklerdir.
Sürdürülebilirlik denetimini gerçekleştirecek ekipler denetlenen işletmenin büyüklüğü, faaliyetleri ile tabi olduğu düzenlemelerin özelliği gibi hususlar dikkate alınarak yeterli sayıda denetçiden oluşacaktır. Fakat bu sayı sorumlu denetçi dahil üç denetçiden az olmayacaktır. Aynı zamanda, denetim ekibinde bulunan denetçi sayısı kadar yedek denetçi de belirlenecektir. Gerçekleştirilen denetim neticesinde, denetim kanıtlarının Türkiye Denetim Standartları çerçevesinde değerlendirildiği ve denetçi ile denetim kuruluşunun imzasını taşıyan bir sürdürülebilirlik denetim raporu hazırlanacaktır. Bu rapor, bağımsız denetimi yapılan finansal tabloların ait olduğu hesap dönemine ilişkin olağan genel kurul toplantısından en az 20 gün önce ve her durumda Türk Ticaret Kanunu’nda olağan genel kurul toplantıları için öngörülen azami sürenin sonuna kadar denetlenen işletmenin yönetim organına teslim edilecektir.
Denetim kuruluşlarınca gerçekleştirilen denetim faaliyetleri, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından incelenecek ve denetlenecek; Kurum bulgularına her yıl yayınladığı raporda yer verecektir. Bu kapsamda Kurum tarafından herhangi bir usulsüzlük tespit edilmesi halinde denetim kuruluşlarına ve denetçilerine ikaz ve uyarı, faaliyetin kısıtlanması, faaliyet izninin askıya alınması, faaliyet izninin iptali ve idari para cezaları gibi yaptırımlar uygulanabilecektir. Nitekim, sürdürülebilirlik denetim raporlarının Türkiye Denetim Standartları’na aykırı düzenlenmesi ya da raporlarda yer alan bilgi ve değerlendirmelerin eksik, yanıltıcı veya hatalı olması durumunda ortaya çıkabilecek zararlardan denetim kuruluşları ve denetçiler ayrı ayrı sorumlu olacaktır.
Sonuç olarak Sürdürülebilirlik Denetimi Yönetmeliği, şirketlerin ve finansal piyasaların şeffaflığını artırmayı amaçlayan kritik bir düzenlemedir. Uygun şekilde uygulanması, şirketlerin uzun vadeli sürdürülebilirlik stratejilerine katkı sağlayacak ve denetim süreçlerini daha güvenilir hale getirecektir.
Yönetmelik’in tam metnine bu link üzerinden ulaşabilirsiniz.