6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un mevcut halinin; teknolojik gelişmeler ve dijitalleşmenin getirdiği yeni iş modellerinin yarattığı sorunların çözümünde yetersiz kalması, haksız ticari uygulamalara yönelik caydırıcı yaptırımları içermemesi, sektörün çok hızlı şekilde gelişmesi ve değişmesi ile rekabeti bozucu uygulamaların etkilerine karşı yeterli olmaması gibi sebepler doğrultusunda Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Kanun”), 01.07.2022 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilerek yasalaşmıştır.
Kanun ile 6563 sayılı Kanun metninde önemli değişiklikler yapılmış ve yeni maddeler eklenmiştir. Kanun’da, halihazırda mevcut olan aracı hizmet sağlayıcı ve hizmet sağlayıcı tanımlarına ek olarak elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve elektronik hizmet sağlayıcı tanımlarına yer verilmiş; seyahat acenteliği, sivil havacılık, bireysel emeklilik, bankacılık, sigortacılık, finansman, sermaye piyasası, ödeme hizmetleri, bahis ve şans oyunları ile elektronik haberleşme alanlarında faaliyet gösteren işletmelerin e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı veya e-ticaret hizmet sağlayıcı olarak kabul edilmeyeceği düzenlenmiştir. Buna ek olarak elektronik ticaret ortamı, elektronik ticaret pazar yeri, elektronik ticaret bilgi sistemi (ETBİS), net işlem hacmi ve ekonomik bütünlük tanımlarına yer verilmiştir. Kanun’da özellikle e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları ile e-ticaret hizmet sağlayıcılarının sorumluluklarına, yükümlülüklerine ve bu yükümlülüklere aykırılık halinde uygulanacak olan yaptırımlara, e-ticarette haksız ticari uygulamalara, bakanlık denetimine ve e-ticaret lisansına ilişkin değişiklikler yapılmıştır. Değişikliklerin büyük bir kısmı 01.01.2023 tarihinde, diğer bir kısmı da 01.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Kanun ile getirilen önemli değişiklikler aşağıda başlıklar altında incelenmiştir.
1. Önemli Yeni Tanımlar
Net işlem hacmi ve ekonomik bütünlük kavramları Kanun’un birçok yerinde sıklıkla kullanılmıştır. Kanun’a göre;
Ø Net işlem hacmi: “İptal ve iadeler hariç olmak üzere, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı için aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerleri, e-ticaret hizmet sağlayıcı için ise e-ticaret pazar yeri niteliğini haiz olmayan kendine ait e-ticaret ortamları üzerinden belirli bir dönemde yapılan sözleşme ve verilen siparişler için düzenlenmesi gereken nihai fatura veya fatura yerine geçen belge değerleri toplamıdır.”
Ø Ekonomik bütünlük: “Bir kişinin, bir ticaret şirketinin doğrudan veya dolaylı olarak paylarının en az yüzde yirmi beşine ya da oy haklarının çoğunluğuna veya onu yönetebilecek kararları alabilecek payına sahip olması, şirket sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyeyi seçme hakkını haiz olması, kendi oy haklarının yanında bir sözleşmeye dayanarak tek başına veya diğer pay sahipleriyle birlikte oy haklarının çoğunluğunu oluşturması, bir ticaret şirketini sözleşmeye bağlı olarak hakimiyeti altında bulundurması veya bu hallere bağlı olarak bu kişiyle bağlantılı tüm ticaret şirketleri ve bu kişiye ait işletmeler arasındaki ilişkiyi ya da pay sahibi olup olmadıklarına bakılmaksızın birden fazla ticaret şirketinin aynı kişi veya kişiler tarafından yönetilmesidir.”
2. Hukuka Aykırı İçeriklerden Sorumluluk
Aracı hizmet sağlayıcı, diğer kanunlarda aksi öngörülmedikçe, hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içeriğe ve içeriğe konu mal veya hizmete ilişkin hukuka aykırılıklardan sorumlu olmayacaktır. Ancak Kanun’da “e-ticaret pazar yerinde e-ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan aracı hizmet sağlayıcı” olarak tanımlanan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içeriğin hukuka aykırı olduğunu öğrendiği takdirde, bu içeriği gecikmeksizin yayımdan kaldıracak ve hukuka aykırılığı ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirecektir.
Hak sahibinin fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlallerine ilişkin bilgi ve belgeye dayanan şikayeti üzerine e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcının şikayete konu ürününü yayımdan kaldıracaktır. Eğer e-ticaret hizmet sağlayıcı, şikayetin aksini gösteren bilgi ve belgelere dayanan itirazını sunarsa e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı şikayete konu ürünü yeniden yayımlayacaktır.
3. Bakanlığın Yetkileri
Kanun ile Ticaret Bakanlığı (“Bakanlık”)’nın yetkisi genişletilmiş ve Bakanlık, aracı hizmet sağlayıcı ile hizmet sağlayıcının faaliyetlerine yönelik düzenleme yapma, aracılık sözleşmesinde yer verilmesi zorunlu unsurları belirleme, denetim yapma, denetim sırasında özel uzmanlık veya teknik bilgi gerektiren durumlarda bilirkişi görevlendirme ve bilirkişinin hak ve yükümlülükleri ile görevlendirilmesine ilişkin usul ve esasları yönetmelikle belirleme hususlarında yetkili kılınmıştır. Bu hususlara ek olarak, Bakanlığın sesli arama ve kısa mesaj yoluyla ticari elektronik ileti gönderen gerçek veya tüzel kişi abone bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndan almaya yetkili olduğu düzenlenmiştir.
Aracı hizmet sağlayıcı ile hizmet sağlayıcının Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerine ilişkin bilgi, belge, defter ve elektronik kayıtlarını saklama yükümlülüğü üç yıldan on yıla çıkarılmıştır.
4. E-ticarette Haksız Ticari Uygulamalar
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcının, e-ticaret hizmet sağlayıcının ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamaları haksız ticari uygulama olarak kabul edilmiş ve yasaklanmıştır.
Aşağıdaki uygulamaların her durumda haksız ticari uygulama olarak kabul edileceği Kanun’da düzenlenmiştir;
a) Mal veya hizmet satışı karşılığında e-ticaret hizmet sağlayıcıya ödenecek satış bedelinin, en geç e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde ödenmemesi.
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcının ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ödeme hizmeti sağlayıcısına yapılan ödemeler, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya yapılmış kabul edilmektedir.
b) Satış fiyatında tek taraflı olarak değişiklik yapılması dahil olmak üzere, e-ticaret hizmet sağlayıcının kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlanması.
c) E-ticaret hizmet sağlayıcı ile aradaki ticari ilişkinin koşullarının yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi ya da sözleşmenin açık, anlaşılır ve kolay erişilebilir olmasının sağlanmaması.
d) Aracılık sözleşmesinde e-ticaret hizmet sağlayıcısının aleyhine olacak şekilde geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna olanak sağlayan bir hükme yer verilmesi.
e) Herhangi bir hizmet verilmediği veya verilen hizmetin türü ve hizmet bedelinin tutar ya da oranı aracılık sözleşmesinde belirtilmediği halde e-ticaret hizmet sağlayıcıdan bedel alınması.
f) Aracılık sözleşmesinde herhangi bir nesnel ölçüt olmamasına rağmen ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesinin ileri sürülmesi ile e-ticaret hizmet sağlayıcının sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması.
5. Yükümlülükler
5.1. E-ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri, Kanun’da “iptal ve iadeler hariç olmak üzere, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı için aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerleri, e-ticaret hizmet sağlayıcı için ise e-ticaret pazar yeri niteliğini haiz olmayan kendine ait e-ticaret ortamları üzerinden belirli bir dönemde yapılan sözleşme ve verilen siparişler için düzenlenmesi gereken nihai fatura veya fatura yerine geçen belge değerleri toplamı” olarak tanımlanan net işlem hacimlerine göre belirlenmiş olup hacim arttıkça yükümlülükler de artmaktadır.
5.1.1. Net İşlem Hacmi Değeri Fark Etmeksizin Bütün E-ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılarına Uygulanan Yükümlülükler
Ø Aracı hizmet sağlayıcı, aracılık hizmeti sunduğu yerlerde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunamaz veya bu malların satışına aracılık edemez. Bu malların, farklı elektronik ticaret ortamında satışa sunulması halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunulması ve birbirlerinin tanıtımının yapılması yasaklanmıştır. Toplam satış hasılatının yarısından fazlasını e-ticaret dışındaki satışlardan elde eden kişilerin markasını taşıyan veya marka kullanım hakkını haiz olduğu mallar ise bu hükmün kapsamı dışında tutulmuş ve hükmün istisnası olarak görülmüştür.
Ø E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcının Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlemesi gereken belgelerde yer alan bilgilere, satışın yapıldığı e-ticaret pazar yerinde yer verebilmesine imkan sağlamakla yükümlüdür.
Ø E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı veya e-ticaret hizmet sağlayıcının yazılı şekilde ya da elektronik ortamda önceden olumlu irade beyanını almadan bunların “e-ticaret hizmet sağlayıcı ve e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıların kayıt altına alınması, e-ticaret verilerinin toplanması, bu verilerin işlenerek istatistiki bilgilerin üretilmesi amacıyla Bakanlık tarafından oluşturulan ve Kanun kapsamında kayıt ve bildirim yapılabilmesine imkan sağlayan” Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS)’e kayıtlı alan adlarının ana unsurunu oluşturan tescilli markalarını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunmaları yasaklanmıştır.
Ø E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcının tanıtıcı bilgilerini, kendisinden temin ettiği belgeler üzerinden veya ilgili kurumların erişime açık elektronik sistemlerinden doğrulamakla yükümlüdür.
5.1.2. Bir Takvim Yılındaki Net İşlem Hacmi On Milyar Türk Lirasının Üzerinde Olan E-ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılara Uygulanan Ek Yükümlülükler
Ø E-ticaret hizmet sağlayıcı ve alıcıdan elde edilen veriler sadece aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanılacaktır. Dolayısıyla aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerleri veya diğer e-ticaret ortamlarında e-ticaret hizmet sağlayıcılarla rekabet ederken kullanılması yasaklanmıştır.
Ø E- ticaret hizmet sağlayıcının satışları dolayısıyla elde ettiği verileri bedelsiz taşımasına ve bu veriler ile bunlardan elde ettiği işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin şekilde erişim sağlamasına teknik imkan tanınacaktır.
Ø Net işlem hacmine dahil edilen e-ticaret ortamları hariç olmak üzere, kendilerine ait e-ticaret ortamları arasında erişim imkanı sunmaları ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapmaları yasaklanmıştır.
Ø Şirket kurulması, şirket payları, şirket paylarının devralınması veya devredilmesi gibi paylardaki değişiklikler hakkında Bakanlık’a bilgi vermekle ve bağımsız denetim kuruluşunca hazırlanan raporları ve e-ticaret hizmet sağlayıcıların içerikleri ile ilgili mevzuata aykırı hususların tespitine yönelik işlemleri ve bunun sonucunda tespit edilen aykırılıkları içeren raporları Bakanlık’a sunmakla yükümlüdürler.
5.1.3. Bir Takvim Yılındaki Net İşlem Hacmi Otuz Milyar Türk Lirasının ve İşlem Sayısı Yüz Bin Adedin Üzerinde Olan (İptal ve İadeler Hariç) E-ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılara Uygulanan Ek Yükümlülükler
Ø Net işlem hacminin aynı takvim yılına ilişkin on iki aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı uygulanmış tutarının otuz milyar Türk liralık kısmı için yüzde iki, otuz milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise binde üç oranında reklam harcaması yapabileceklerdir. Buna göre hesaplanan tutar, net işlem hacmine dahil edilen e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile bunların ekonomik bütünlüğü içinde bulunup e-ticaret pazar yerinde faaliyet gösteren e-ticaret hizmet sağlayıcıların toplam reklam bütçesini oluşturur ve bu bütçe e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları ve e-ticaret hizmet sağlayıcılarının reklam harcamalarının da sınırını oluşturur. Bu bütçe bir takvim yılında üçer aylık dönemlerde en fazla dörtte bir oranında kullanılabilir.
Ø Net işlem hacminin aynı takvim yılına ilişkin on iki aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı uygulanmış tutarının otuz milyar Türk liralık kısmı için yüzde iki, otuz milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise binde üç oranında promosyon, ödül, puan, kupon, hediye çeki ve benzeri imkanları sunabileceklerdir. Buna göre hesaplanan tutar, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından e-ticaret pazar yerindeki alıcı ve e-ticaret hizmet sağlayıcılara yapılabilecek toplam indirim bütçesini oluşturur. Bu bütçe bir takvim yılında üçer aylık dönemlerde en fazla dörtte biri oranında kullanılabilir.
Ø E-ticaret hizmet sağlayıcının ticari ilişkilerini, alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlaması, herhangi bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlaması yasaklanmıştır. Buna imkan veren herhangi bir hükme aracılık sözleşmesinde yer veremeyecektir.
5.1.4. Bir Takvim Yılındaki Net İşlem Hacmi Altmış Milyar Türk Lirasının ve İşlem Sayısı Yüz Bin Adedin Üzerinde Olan (İptal ve İadeler Hariç) E-ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılara Uygulanan Ek Yükümlülükler
Ø Kredi kartıyla yapılan kredili ödeme işlemleri ile diğer ödeme işlemleri hariç olmak üzere, ekonomik bütünlük içinde bulundukları banka ya da finansal kuruluşların, kredi verme işlemleri dahil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ilişkin faaliyette bulunmasına imkan sağlamayacaklardır.
Ø Ekonomik bütünlük içinde bulundukları elektronik para kuruluşlarınca ihraç edilen elektronik paraların kabulüne ilişkin faaliyette bulunulmasına imkan sağlamayacaklardır.
Ø Sadece belirli bir hizmet ağında kullanılabilen ön ödemeli araçlara ilişkin hizmetler sunamayacak veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerce bu hizmetlerin sunulmasına imkan sağlamayacaklardır.
Ø Aracılık hizmeti sundukları e-ticaret pazar yerlerindeki satışlar ile kendi e-ticaret hizmet sağlayıcı olarak yaptıkları satışlar ile e-ticaret dışındaki satışları hariç olmak üzere, eşya taşımacılığı, taşıma işleri organizatörlüğü, posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunamayacaklardır.
Ø Mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlamaları halinde, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayamayacaklardır. Bu hizmetlerin kendisi veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunamayacak ve birbirlerinin tanıtımını yapamayacaklardır.
5.2. E-ticaret Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri
Kanun’da e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının yukarıda bahsettiğimiz bazı yükümlülüklerinin kıyasen e-ticaret hizmet sağlayıcıları için de uygulama alanı bulacağı düzenlenmiştir. E-ticaret hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının yükümlülüklerinde olduğu gibi net işlem hacimlerine göre belirlenmiştir.
5.2.1. Net İşlem Hacmi Değeri Fark Etmeksizin Bütün E-ticaret Hizmet Sağlayıcılarına Uygulanan Yükümlülükler
Ø E-ticaret hizmet sağlayıcı, olumlu irade beyanını yazılı şekilde ya da elektronik ortamda almadığı sürece, ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin ETBİS’e kayıtlı alan adının ana unsurunu oluşturan tescilli markasını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetlerinde bulunamayacaktır.
5.2.2. Bir Takvim Yılındaki Net İşlem Hacmi On Milyar Türk Lirasının ve İşlem Sayısı On Milyon Adedin Üzerinde Olan (İptal ve İadeler Hariç) E-ticaret Hizmet Sağlayıcılarına Uygulanan Ek Yükümlülükler
Ø Alıcıdan elde edilen veriler sadece aracılık hizmetlerinin sunulması amacıyla kullanılacaktır. Dolayısıyla aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerleri veya diğer e-ticaret ortamlarında e-ticaret hizmet sağlayıcılarla rekabet ederken kullanılması yasaklanmıştır.
Ø Satışları dolayısıyla elde ettiği verileri bedelsiz taşımasına ve bu veriler ile bunlardan elde ettiği işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin şekilde erişim sağlamasına teknik imkan tanınacaktır.
Ø İçeriklerindeki mevzuata aykırı hususların tespitine yönelik işlemleri ve bunun neticesinde tespit edilen aykırılıkları içeren raporu hazırlayacak ve Bakanlık’a sunacaktır.
Ø E-ticaret lisansı ödemekle yükümlüdür. Lisans ücretinin hesaplanmasında yurtdışına yapılan satışlar dikkate alınmayacaktır.
5.2.3. Bir Takvim Yılındaki Net İşlem Hacmi Otuz Milyar Türk Lirasının ve İşlem Sayısı On Milyon Adedin Üzerinde Olan (İptal ve İadeler Hariç) E-ticaret Hizmet Sağlayıcılarına Uygulanan Ek Yükümlülükler
Ø Net işlem hacminin aynı takvim yılına ilişkin on iki aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı uygulanmış tutarının otuz milyar Türk liralık kısmı için yüzde iki, otuz milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise binde üç oranında reklam harcaması yapabileceklerdir. Buna göre hesaplanan tutar, net işlem hacmine dahil edilen e-ticaret hizmet sağlayıcıların toplam reklam bütçesini oluşturur ve bu bütçe e-ticaret hizmet sağlayıcılarının reklam harcamalarının da sınırını oluşturur. Bu bütçe bir takvim yılında üçer aylık dönemlerde en fazla dörtte bir oranında kullanılabilir.
Ø Net işlem hacminin aynı takvim yılına ilişkin on iki aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi değişim oranı uygulanmış tutarının otuz milyar Türk liralık kısmı için yüzde iki, otuz milyar Türk lirasının üzerindeki kısmı için ise binde üç oranında promosyon, ödül, puan, kupon, hediye çeki ve benzeri imkanları sunabileceklerdir. Buna göre hesaplanan tutar, alıcılara yapılabilecek toplam indirim bütçesini oluşturur. Bu bütçe bir takvim yılında üçer aylık dönemlerde en fazla dörtte biri oranında kullanılabilir.
5.2.4. Bir Takvim Yılındaki Net İşlem Hacmi Altmış Milyar Türk Lirasının ve İşlem Sayısı Yüz Bin Adedin Üzerinde Olan (İptal ve İadeler Hariç) E-ticaret Hizmet Sağlayıcılara Uygulanan Ek Yükümlülükler
Ø Kredi kartıyla yapılan kredili ödeme işlemleri ile diğer ödeme işlemleri hariç olmak üzere, ekonomik bütünlük içinde bulundukları banka ya da finansal kuruluşların, kredi verme işlemleri dahil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ilişkin faaliyette bulunmasına imkan sağlamayacaklardır.
Ø Ekonomik bütünlük içinde bulundukları elektronik para kuruluşlarınca ihraç edilen elektronik paraların kabulüne ilişkin faaliyette bulunulmasına imkan sağlamayacaklardır.
Ø Sadece belirli bir hizmet ağında kullanılabilen ön ödemeli araçlara ilişkin hizmetler sunamayacak veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerce bu hizmetlerin sunulmasına imkan sağlamayacaklardır.
Ø Mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlamaları halinde, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayamayacaklardır. Bu hizmetlerin kendisi veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunamayacak ve birbirlerinin tanıtımını yapamayacaklardır.
6. Cezai Hükümler
Kanun ile 6563 Kanun’da düzenlenmiş bulunan cezai hükümler maddesinde son derece kapsamlı bir değişiklik yapılmış ve Kanun’daki yükümlülüklere aykırı davranan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve e-ticaret hizmet sağlayıcılar için bin Türk lirası ile yirmi milyon Türk lirası arasında idari para cezası yaptırımları düzenlenmiştir.
Kanun’da hukuka aykırılıkların ortadan kaldırılması için e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile e-ticaret hizmet sağlayıcılara süre verileceği, verilen süre içinde aykırılığın ortadan kaldırılmaması halinde idari para cezası uygulanacağı düzenlenmiştir. Sürenin verilmesine yönelik bildirimde, hukuka aykırılığın ortadan kaldırılmaması durumunda Bakanlık tarafından içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının verilebileceği belirtilecektir. Bu durumda eğer verilen süre içerisinde hukuka aykırılık ortadan kaldırılmaz ise, Bakanlık e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının ve/veya e-ticaret hizmet sağlayıcının ilgili internet adreslerine içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verebilecektir. Bu karar, Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderilir. İçeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararına karşı sulh ceza hakimliğine başvurulabilir.
Kanun’da düzenlenen cezalara ilişkin idari para cezaları uygulanacak olmasına rağmen, eğer Bakanlık tarafından verilen süre içerisinde hukuka aykırılıklar sonlandırılmaz veya aynı hukuka aykırılık ceza tebligatının yapıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde tekrarlanırsa bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacaktır.
Kanun’da düzenlenen idari para cezalarına ilişkin fiillerin, Bakanlığı yanıltmaya yönelik iş ve işlemlerle gerçekleştirilmesi durumunda söz konusu cezalar on katı uygulanacaktır.
Ceza hükümleri ve yaptırımlarına ilişkin detaylı açıklamayı aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz.
|
Madde Numarası |
Yükümlülük |
İdari Para Cezası |
|
3 |
Hizmet sağlayıcının, sözleşme yapmadan önce alıcıyı çeşitli konularda bilgilendirmesi yükümlülüğü |
1.000 – 5.000 TL |
|
4/1/a |
Hizmet sağlayıcının, siparişin onaylanması aşamasında ve ödeme bilgilerinin girilmesinden önce, sözleşme şartlarının alıcı tarafından açıkça görülmesini sağlama yükümlülüğü |
1.000 – 5.000 TL |
|
6/1 |
Hizmet sağlayıcının, ticari elektronik iletiler için alıcıdan onay alma yükümlülüğü |
1.000 – 5.000 TL |
|
7/1 |
Ticari elektronik iletinin içeriğinin alıcıdan alınan onaya uygun olmaması halinde |
1.000 – 5.000 TL |
|
4/1/b |
Hizmet sağlayıcının, alıcının siparişini aldığını gecikmeksizin teyit etme yükümlülüğü |
1.000 – 10.000 TL |
|
4/2 |
Hizmet sağlayıcının, sipariş verilmeden önce alıcıya, veri giriş hatalarını belirleyebilmesi ve düzeltebilmesi için uygun, etkili ve erişilebilir teknik araçları sunma yükümlülüğü |
1.000 – 10.000 TL |
|
5/1/a |
Ticari iletişimde iletişimin ve bu iletişimin adına yapıldığı gerçek ya da tüzel kişinin açıkça belirlenebilir olmasını sağlayan bilgilerin sunulmaması halinde |
1.000 – 10.000 TL |
|
7/2 |
Ticari elektronik iletide hizmet sağlayıcının tanınmasını sağlayan bilgilerin ve erişilebilir durumdaki iletişim bilgilerinin yer almaması halinde |
1.000 – 10.000 TL |
|
7/3 |
Ticari elektronik iletide iletinin konusu, amacı ve başkası adına yapılması halinde kimin adına yapıldığına ilişkin bilgilerin yer almaması halinde |
1.000 – 10.000 TL |
|
5/1/b |
Ticari iletişimde indirim ve hediye gibi promosyonların niteliğinin, katılımın şartlarının belirlenmemesi, kolayca ulaşılabilir ve anlaşılır olması halinde |
2.000 – 15.000 TL |
|
8/2 |
Hizmet sağlayıcının, ticari elektronik iletiler için ret bildiriminin kolay ve ücretsiz olarak iletilmesini sağlama ve buna ilişkin gerekli bilgileri sunma yükümlülüğü |
2.000 – 15.000 TL |
|
8/3 |
Hizmet sağlayıcının, ticari elektronik iletiler için ret talebinin kendisine ulaşmasından itibaren üç iş günü içinde alıcıya elektronik ileti göndermeyi durdurma yükümlülüğü |
2.000 – 15.000 TL |
|
9/2 |
Aracı hizmet sağlayıcının hukuka aykırı içerikten haberdar olması halindeki yükümlülükleri |
10.000 – 100.000 TL |
|
9/3 |
Aracı hizmet sağlayıcının hukuka aykırı içerikten haberdar olması halindeki yükümlülükleri |
10.000 – 100.000 TL |
|
Ek 1/2/ç |
Hizmet sağlayıcının aleyhine aracılık sözleşmesinde geçmişe yönelik veya tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkan veren bir hükme sözleşmede yer verilmesi halinde |
10.000 – 100.000 TL |
|
Ek 2/1/c |
Aracı Hizmet sağlayıcının olumlu irade beyanı almadan tescilli markalarını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım yapması halinde |
10.000 – 100.000 TL |
|
Ek 3/1 |
Hizmet sağlayıcının olumlu irade beyanı almadan ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin tescilli markasını kullanarak çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım yapması halinde |
10.000 – 100.000 TL |
|
11/1 |
Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemelere uyulmaması halinde |
10.000 – 100.000 TL |
|
11/3 |
Ticaret Bakanlığı’nın denetim işlerinde talep edilen belgelerin verilmemesi halinde |
50.000 – 250.000 TL |
|
11/4 |
Kamu kurum kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerin Ticaret Bakanlığı tarafından talep edilen bilgi ve belgeleri vermemesi halinde |
50.000 – 250.000 TL |
|
Ek 1/1 |
Aracı hizmet sağlayıcının haksız ticari uygulamada bulunmama yükümlülüğü |
10.000 – 100.000 TL |
|
Ek 1/2/a |
Mal veya hizmet satışı karşılığında hizmet sağlayıcıya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin aracı hizmet sağlayıcının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten beş iş günü içinde eksiksiz yapılmaması halinde |
10.000 TL’den az olmamak üzere 30 güne kadarki süre aşımından ödenmeyen tutar kadar, aşanlarda ise ödenmeyen tutarın iki katı |
|
Ek 1/2/b |
Aracı hizmet sağlayıcının satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapması dahil, hizmet sağlayıcıyı kampanyalı mal veya hizmet satışına zorlaması halinde |
500.000 TL *Her bir hizmet sağlayıcı için |
|
Ek 2/2/b |
Hizmet sağlayıcının satışları dolayısıyla elde ettiği verileri bedelsiz taşıma ve bu veriler ile bunlardan elde ettiği işlenmiş verilere bedelsiz ve etkin şekilde erişim sağlamasına teknik imkan sunma yükümlülüğü |
500.000 TL *Her bir hizmet sağlayıcı için |
|
Ek 1/2/c |
Hizmet sağlayıcı ile olan ticari ilişkinin koşullarının aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi veya sözleşmenin açık, anlaşılır ve hizmet sağlayıcı tarafından kolay erişilebilir olmaması halinde |
10.000 TL *Her bir aykırılık için |
|
Ek 1/2/d |
Herhangi bir hizmet verilmediği veya verilen hizmetin türü ve hizmetin bedelinin tutar ya da oranı aracılık sözleşmesinde belirtilmediği halde hizmet sağlayıcıdan bedel alınması halinde |
Haksız olarak alınan bedelin on katı |
|
Ek 1/2/e |
Aracılık sözleşmesinde herhangi bir nesnel ölçüte yer verilmediği halde ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle hizmet sağlayıcının sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması hallerinde |
300.000 TL *Her bir hizmet sağlayıcı için |
|
Ek 2/1/a |
Aracı hizmet sağlayıcının, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunmaması veya malların satışına aracılık etmemesi ve bu malların farklı bir e-ticaret ortamında satışa sunulması halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunmaması ve tanıtım yapmaması yükümlülüğü |
Aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının yüzde beşi oranında |
|
Ek 2/1/b |
Aracı hizmet sağlayıcının Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlemesi gereken belgelerdeki bilgilere, satışın yapıldığı e-ticaret pazar yerinde yer verebilmesine imkan sağlamaması halinde |
100.000 TL’den az olmamak üzere, aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının on binde beşi oranında |
|
Ek 2/2/f |
Hizmet sağlayıcı tarafından sağlanan içerikle ilgili mevzuata aykırı hususların tespitine yönelik işlemleri ve bunun neticesinde tespit edilen aykırılıkları içeren raporu hazırlamaması ve Ticaret Bakanlığı’na sunmaması hallerinde |
100.000 TL’den az olmamak üzere, aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının on binde beşi oranında |
|
Ek 2/1/ç |
Aracı hizmet sağlayıcının, hizmet sağlayıcının tanıtıcı bilgilerini, kendisinden temin ettiği belgeler üzerinden veya ilgili kurumların erişime açık elektronik sistemlerinden doğrulama yükümlülüğü |
10.000 TL *Her bir aykırılık için |
|
Ek 2/2/a |
Yıllık net işlem hacmi on milyar Türk lirasının üzerinde olan aracı hizmet sağlayıcının, hizmet sağlayıcı veya alıcıdan elde ettiği verileri, yalnızca aracılık hizmetinin sunulması amacıyla kullanması yükümlülüğü |
Aykırılığın gerçekleştiği tarihten bir önceki takvim yılına ait net satış tutarının yüzde onuna kadar |
|
Ek 2/2/c |
Yıllık net işlem hacmi on milyar Türk lirasının üzerinde olan aracı hizmet sağlayıcının, net işlem hacmine dahil edilen e-ticaret ortamları hariç olmak üzere, kendine ait e-ticaret ortamları arasında erişim imkanı sunmama ve bu ortamlarda tanıtım yapmama yükümlülüğü |
10.000.000 TL |
|
Ek 2/2/ç ve d |
Aracı hizmet sağlayıcının şirket kurma, hisse ve devir işlemlerini Ticaret Bakanlığı’na bir ay içerisinde bildirme yükümlülüğü |
1.000.000 TL *Süresi içinde yapılmayan her bir bildirim için |
|
Ek 2/2/e |
Aracı hizmet sağlayıcının, Sermaye Piyasası Kurulu uyarınca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşunca hazırlanan denetim raporunu Bakanlık’a gönderme yükümlülüğü |
1.000.000 TL |
|
Ek 2/3/a ve b |
Aracı hizmet sağlayıcının belirlenen reklam kısıtlamalarına aykırı davranması halinde |
Belirlenen üst sınırın yüzde onundan az olmamak kaydıyla sınırı aşan tutarın on katı |
|
Ek 2/3/c |
Aracı hizmet sağlayıcının, hizmet sağlayıcının ticari ilişkilerini, alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlaması, herhangi bir kişiden mal veya hizmet teminine zorlaması halinde |
250.000 TL |
|
Ek 2/4/ç |
Aracı hizmet sağlayıcının mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması halinde, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlaması veya bu hizmetlerin kendisi veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişiler tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde bu ortamlar arasında erişim imkanı sunulması ve birbirinin tanıtımını yapması halinde |
20.000.000 TL |
7. E-Ticaret Lisansı
Kanun ile bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının ve işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan (iptal ve iadeler hariç) e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerine devam edebilmeleri için Bakanlık’tan lisans almaları ve lisanslarını yenilemeleri zorunluluğu getirilmiştir.
Lisans ücretleri aracı hizmet sağlayıcının bir takvim yılındaki net hacmi üzerinden kademeli olarak artan bir oranla hesaplanmaktadır. Lisans ücretinin ödendiğine dair belgenin lisans alma veya yenileme başvurusu sırasında sunulması halinde başka herhangi ek bir şart aranmaksızın lisans verilmekte veya yenilenmektedir.
Lisans alma ve yenileme zorunluluğu, bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasını ve işlem sayısı on milyon adedin üzerinde olan (iptal ve iadeler hariç) e-ticaret hizmet sağlayıcıları için de kıyasen uygulanacaktır. Bununla birlikte satış hasılatının yarısından fazlası e-ticaret dışı satışlardan oluşan hizmet sağlayıcılar ise lisans alma ve yenileme zorunluluğundan istisna tutulmuşlardır.
8. Uyum Süreci
Aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazar yerlerinde kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan veya kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan veya satışına aracılık eden e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar; kendi markalarının satışını yasaklayan, banka ve elektronik paraya ve taşıma işlerine ilişkin faaliyetlere sınırlama getiren hükümlere 01.01.2024 tarihine kadar uyum sağlamakla yükümlüdür.
Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan aracılık sözleşmeleri altı ay içinde bu Kanuna uygun hale getirilmelidir, aksi takdirde aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersiz olacaktır.
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar ile e-ticaret hizmet sağlayıcıların e-ticaret lisansı alma yükümlülüğü 01.01.2025 tarihinden itibaren yerine getirilecektir.
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a bu linkten ulaşabilirsiniz.