Dijital platformların günlük hayatımızdaki artan etkisi, bu platformları kullanan bireyler ve hizmet sağlayıcılar arasındaki hukuki ilişkilerin niteliğini de giderek daha önemli hale getirmektedir. Hizmet sağlayıcılar, genellikle kullanıcılara sundukları hizmetlerin şartlarını tek taraflı olarak belirlemekte ve bu şartlar, "kullanım koşulları", “kullanıcı şartları” ve “üyelik sözleşmesi” şeklinde adlandırılan metinler aracılığıyla kullanıcılara sunulmaktadır. Bu metinler, temel olarak aracı hizmet sağlayıcı veya hizmet sağlayıcı ile kullanıcı arasındaki ilişkiyi düzenleyen, söz konusu dijital hizmetin çerçevesini çizen, temel yükümlülükleri belirleyen metinlerdir. Ancak bu metinlerin hukuki nitelikleri ve etkileri, hem kullanıcı hakları hem de hizmet sağlayıcıların sorumlulukları açısından tartışma konusudur.
Bu metinler, aracı hizmet sağlayıcı veya hizmet sağlayıcının hizmetin sunumuna dair kendi yükümlülüklerini açıklamak üzere hazırladığı tek taraflı irade beyanı olarak da karşımıza çıkabilmektedir. Ancak çoğu zaman, bu tür metinler kullanıcılar için de yükümlülükler getiren, iki taraflı bir sözleşme niteliğinde hazırlanmaktadır. Bu metinlerin tüketici açısından bağlayıcı hale gelmesi ise duruma göre değişkenlik göstermektedir. Bazı platformlarda kullanıcı aktif bir hareketi ile, örneğin bir tik kutusunu işaretleyerek, bu sözleşmeyi onaylar ve tarafı haline gelir. Buna karşılık, genellikle üyelik gerektirmeyen, herkese açık dijital platformlarda rastladığımız üzere, kullanıcının ilgili internet sitesini veya mobil uygulamayı kullanmakla bu koşulları kabul etmiş sayılacağı yine aynı metin içerisinde düzenlenebilmektedir. Bu durumda, kullanıcının hizmeti almaya başladığı andan itibaren söz konusu hüküm ve koşullar kendisi açısından bağlayıcı hale gelecektir. Ancak her iki durumda da kullanım koşullarının kullanıcı açısından bağlayıcı olması için, kullanıcıların koşulları gerçek anlamda inceleyebilme fırsatına sahip olmaları gereklidir. Bu nedenle, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların bu koşulları kolay erişilebilir ve anlaşılabilir şekilde sunmaları, platformlarında kullanıcıların kolayca erişebileceği şekilde bulundurmaları ve gerektiği hallerde güncellemeleri gerekmektedir.
Hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar, kullanım koşullarını genellikle tek taraflı olarak düzenleme yetkisine sahiptir. Ancak bu yetkinin sınırsız olmadığı unutulmamalıdır. Özellikle tüketicilere yönelik dijital platformlarda, bu tür tek taraflı düzenlemelerin haksız şart olarak değerlendirilebileceği unutulmamalıdır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca haksız şart, tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dâhil edilen ve tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme şartlarıdır. Tüketiciyle akdedilen sözleşmelerde yer alan haksız şartlar ise kesin olarak hükümsüzdür. Dolayısıyla, hukuken sözleşme olarak değerlendirilebilecek “kullanım koşulları”, “genel hüküm ve şartlar”, “üyelik sözleşmesi” gibi çeşitli şekillerde isimlendirilen bu metinlerde yer alan şartların, tüketiciyle müzakere edilmeksizin hizmet sağlayıcı tarafından tek taraflı olarak hazırlandığı düşünüldüğünde, dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olması halinde ilgili şartlar kesin olarak hükümsüz olacaktır.
Sonuç olarak, dijital platformlarda kullanıcılar ile hizmet sağlayıcılar arasındaki hukuki ilişkilerin temelini oluşturan kullanım koşulları metinleri dikkatle hazırlanmalı ve şeffaflık çerçevesinde tüketicilere sunulmalıdır. Koşulların tüketicilerin kolaylıkla anlayabileceği açıklıkta hazırlanması, metinlerin internet sitesinin veya mobil uygulamanın bir sekmesinde kalıcı olarak bulundurulması, gerektiğinde güncellenmesi ve güncellemenin esaslı bir değişikliğe yol açması halinde tüketicilere ayrıca bilgilendirme yapılması önerilmektedir. Nitekim, tek taraflı olarak hazırlanan bu metinlerde yer alan şartların dürüstlük kuralına aykırı şekilde tüketici aleyhine yükümlülükler öngörmesi halinde haksız şart olarak kabul edilebileceği ve kesin hükümsüz olarak bağlayıcılığını yitirebileceği de unutulmamalıdır. Bu nedenle, dijital platformlar ve e-ticaret sitelerinde için hem yasal zemini geçerli bir şekilde sağlamak hem de kullanıcı memnuniyetini sağlamak adına bu metinlerin özenle hazırlanmaları büyük önem arz etmektedir.